ЯЛ II[йаºл], диал. җал «отдых; наём; плата за работу, вознаграждение» > чув. йол > йул, мар., удм. ял «отдых» – сүзлекләрдә ике сүз итеп бирелә (к. ЭСТЯ IV: 84–85), ләкин гаг., төр. yal [йал] «көч, хәл; май» ш. ук «эткә бирелә торган боламык (эт боламыгы)» сүзләре һәр ике мәгънәнең уртак семантик нигезе булып тора. Гом. кыпч. йал (к.-балк., кырг. җал, каз., к.-калп. жал), алт. дьал, хак., тув. чал «эш хакы», себ. тат. йал «әҗер»: Якшы ишкә бер ял пәрдинбә? (к. Радлов, Образцы … IV: 27). Бу сүз үз чиратынла йал I сүзеннән (аның «ял асты мае; калын сеңер» мәгънәсеннән) килеп чыккан булса кирәк: ерак юлга йөрергә атка ял бирергә кирәк; бу фаразны төркм. йаал, алт. диал. йäлä «ат ялы; ял (эш хакы)» сүзләре дә раслый. Рус. ял «тук ат», ялы наедать «ял итү; тик яту» (Аникин: 724) төрки телләрдән ярымкалька; к. ш. ук чув. йăл, йул, йол «көч, хәл» (к. Ашмарин IV: 55, 316), тат. диал. йал «пакус арасында калган үлән», нуг. йал «тиешенчә сөрелми калган буразна арасы, чи» – турыдан-туры ял сүзеннән метафора. Йал- күрәсең фигыль мәгъ. дә йөргән, к. диал. ялық-у «артык ял итү», ялын-у «ял, имтияз». Гомумән, йал тамырында төрле бор. тәэсирләр сизелә; йал продуктив нигез: ялла-у, ялчы.

Кайбер сүзлекләрдә (мәс., Redhouse:1238) ял, җилкә һәм ял «көч, ял, эш хакы» бер тамырдан дип карала. Бу раслама җентекләп исбатлауны сорый.

Йал сүзе (төрле мәгъ.) күрше (фар., Кавказ) телләргә дә кергән (к. Räsänen 1969: 181). Мар. йалдар «эш хакы» < йал-тäр парлы сүзеннән (к. чув. тар, тäр < болг. *тәр «тир хакы, эш хакы; тир»). К. Ялчы.

Йал һәм йыл сүзләрен чагыштыру (Алпаров 1945: 320), безнеңчә, дөрес түгел.