Тэтимол 2015

ЧИКЛӘВЕК[чикләwĕк] «орех» < диал. читләwĕк, (ДС I: 218) читлаwық, (Зимасов: 111) чәтләүек ~ башк. сәтләүек < куман. (Радлов III: 1984) чäтлäук > кар. цетлявук, четлевик, чэтлэвик, чэтлэвич, к.-балк. чертлеўюк (> нуг. шетлевик) «гади урман чикләвеге» ← чэртлә- тәкълиди фигыленнән, тәүдә, ихтимал, бу сүз чикләвек ваткычны белдергәндер, к. иске тат. (Троянский I: 435) чатлаwык «тиски, эскәнҗә». К. ш. ук төрки чыгт. (Будагов I: 453) чатлағуч «пестә» ← чатла – «чыртлау, шартлау, чатнау»; каз. (ҚТДС: 368) чекiлдек, чекiлдеүiк, шекiлдәүiк «көнбагыш». Сүзнең тамыры, әлбәттә, черт ~ чәрт ~ чарт имитативы. Тат. әд. нормага чикләвек (-к-) яңгырашы очраклы рәвештә (берәр язучының җирле сөйләшеннән) кереп киткән. Сөйләшләрдә чикләвекне чики дип атау да бар.

Дерив.: чикләвекле, чикләвеклек.



Предыдущая статья            Следующая статья