ЧЕБЕН, диал. цебен, себ. (Тумашева 1992: 237) цыбин, цыбын «муха», диал. (ТТДС I: 478) чебен «комар; мошка» > мар. (Исанбаев 1978: 22) чӹбӹн, удм. чибинь «чебен, черки» < гом. кыпч., к. кар., к.-балк. чибинь, цибин «чебен», кр.-тат., уйг., чыгт. (Радлов III: 2154) чибин, төр. cibin «чебен; бал корты; москит», кырг., алт. чымын, чыбын, бор. кыпч. (Курышжанов: 219) чыбын (> нуг., каз., к.-калп. шыбын, башк. себен), төркм. (Мухамедова 1973: 192) чыйбын «чебен», чыйбвын «черки», чыыбын «шөпшә», үзб. (ЎХШЛ: 301) чиивин, чъбън, чъвън, чүүн, бор. төрки (ДТС: 145, 147) čibin, čibün, čigün, čïbïn, čïbun «чебен, черки», ком. госм. җибин «чебен; ком чебене; сукыр чебен» ~ тув. шымыл «нөр (бөҗәк личинкасы)» < иске монг. (Поппе 1938: 390) šimul «чебен». Алынма сүз шикелле, әмма, гомумән, чыгышы ачык түгел.

Дерив.: чебенле, чебенсез; чебенлә-ү; чебенлек «чебеннән саклану өчен пәрдә»; чебенче (бер кош һәм бер төр гөмбә – рус. «мухомор»? – атамасы). К. Чыбылдык.