Ц авазы гом. төрки ч урынында тат. теленең миш. һәм Себер сөйләшләрендә (башлыча бер үк сүзләрдә) очрый һәм һәр очракта бор кыпчак-куман теленнән килә: бу аваз тагы кар., к.-балк. телләрендә, кырг. сөйләшләрендә, төрки телләрдән тыш монгол телләрендә очрый. Аның бор. төп чыганагы бәхәсле. Төрки һәм монг. цылаштыруының генезисы аерым дигән фикер бар. Шулай ук куман теленең цылаштырган тел булуы да шик астына алына.

Биредә цга башланган сүзләрнең татар сөйләшләрендә ч-вариантлары булмаганнары гына китерелә.