ТЫРЫШ-У «стараться» > чув. тăрăш-, мар. тырыш-, удм. тырш- (тыршон-) < гом. кыпч. тырыш- (нуг., каз., к.-калп. тырыс) < (алт., чыгт.) туруш- «тырышу, каршылык яки түземлек, үҗәтлек күрсәтү» (урт. юнәлешенең төп юн. мәгъ. кулланылуы) ← тор- < тур- «тору», к. тат. сүзендә тор-у; торыш-у (Н. Исәнбәт) «каршылык күрсәтү». Гомумән, бу сүз күптәннән килә, к. «Мөхәммәдия»дә Турушур ничә талипләр, укылыр гыйльме шәригать. К. Егоров 1964: 239.

Дерив.: тырышкак (~ каз. тырысқақ) «үҗәт, үзсүзле».