ТҮРӘ-Ү (ДС III: 168–169) «родить; творить; производить», «умножаться» < гом. кыпч. *тöрэ- (к. кар. тёря-, кырг. тöрö-, каз. диал. дүре-) id. ~ уйг., чыгт. (Радлов III: 1255) тöре-, тув. тöрү, як. тöрöö-, хак. тöрi-, бор. төрки (ДТС: 581) töri-, төркм. дöре- ~ бор. монг. törü-, хәз. монг. тöрэ-, бур. түрэ- «түрәү; түрәтү» (ягъни төп юн. белән йөкл. юн. бергә килә) ~ тунг. дэрүү, маньч. (к. ССТМЯ I: 237) дэрибу- «башлау; башлану». К. ш. ук төр. türe- «кинәт килеп чыгу», türet- «җитештерү» > тат. (яңа телдә) түрәт-ү id., башк. (БТДҺ: 342) түрәргәле «вакыты җитеп туган». Бу сүз, ихтимал, түркен (к.) белән тамырдаштыр. К. Түрем. ЭСТЯ III: 283–284. İnаn I: 268–273 (түз белән чагыштыра). Төр. телендә түрә- фигыле күптөрле яңа терминнар ясау өчен кулланыла.