ТУЛГАВЫЛ[тулғаw ы̌л] «песня-рассуждение; речь героя в эпосе (в стихотворной форме, в отличие от рассказа автора-исполнителя)» ~ кырг. диал. толгоол id. Тоташ шигырь-назымнан гыйбарәт дастанны да (мәс., «Идегәй»не) тулгавыл дип атаганнар. Гомумән, бу сүзне эпос, дастан сүзләренең синонимы дип тәгърифләргә мөмкин. Этимологиясенә караганда ← тулга-wыл предмет түгел, зат, тулгау (к.) башкаручы. Ләкин фольклорда «жанр атамасы» ~ «шул жанрны башкаручы» семантик алмашынучанлыгы еш очрый. Өстәвенә, тулгаwыл сүзен «тулганып йөрү, маҗаралар» дип аңларга мөмкин. Чаг. бур. туулга дуун «аккургаш җыры – туй җыры». К. Төкләче.

Дерив.: тулгавылла-у «тулгавыл әйтү», тулгавылчы.