Тэтимол 2015

ТЕҢЕЛ, тәңел (Тумашева 1992: 208) «ось, шпенёк (ножниц)» ~ кар. (Радлов III: 1055) тäңгил, тэнгил, чув. тĕнел, чув. диал. тенкĕл ~ гаг., төр. dingil ~ бур. тээлк, иске монг. tenggelig id. (к. ЭСТЯ III: 235–236) ← (төр. диал.) dink, denk «тегермән ташының күчәре; таш цилиндр»; к. ш. ук удм. диал. (Кельмаков 1977: 53) дынгыльк «теңел; күчәр», тингыли «тәгәрмәч», мар. тенгĕл «күчәр», венг. tengely «күчәр», бор. төрки tiŋil- «әйләнү» (Gabain 1950: 341). Шулай итеп, бор. төрки *тиңк «цилиндр» һәм «әйләндерү, әвәләү» исем-фигыль тамыры булган, шуннан тиңкил- (төш. юн. ясалган, моннан исә – *тиңкилиг «күчәр» сүзе (шул формадан монг. һәм удм. сүзләре килә). Тиңгил шул тиңкилэг сүзеннән булса кирәк (кабаттаркалыш һәм редукция). К. ш. ук Федотов II: 216–217 (материалы аз). Чаг. Тәләкә I.



Предыдущая статья            Следующая статья