НӘФЕС, диал. нәфсе, нәпес, нәпсе «безотчётное желание; вожделение» > мар. (Исанбаев 1978: 13) нäпсе, чув. (Сергеев 1971: 91) непсĕр id. < гар. нäфс id. Продуктив сүзьясагыч нигез: нәфесле, нәфесләнү һ.б.

Нәфес асылда «кайнар сулыш» ← нфс «сулыш алу» тамырыннан, шуннан ук гар. > иске тат. нәфәс «сулыш», тәнәфес (к.) һ.б. Рус. небеса «күкләр» – асылда «болытлар» шул ук тамырдан, диләр.