КИРӘК I, диал. кәрәк «надо, нужно; то, что нужно», «хоть (кирәк кем хоть бы кто)» ~ башк. кәрәк id. > чув. кирек (в значении модального слова и союза), мар., удм. керек < гом. төрки кэрэк, кэрäк id. ← бор. төрки kärgä-, kergä- «ярашу; җитү, җитешмәү» (Räsänen 1969: 256), к. Кирәк-ү. Кирәк ~ кәрәк ~ яз. монг. kereg, як. käräk «мәҗүси дини гамәл» мәгъ. дә кулланылган, к. Аникин: 343–344.

Чув. кирлĕ, кирелĕ, киревлĕ «кирәк» ~ мар. керал, кералĕ < бор. тат. кирәwле (< кэрэwли < кэрэгли) булса кирәк; гомумән, кирәк сүзе сыйфат мәгъ. кирәкле сүзеннән килеп чыккан; исем мәгъ. кирәк < бор. kergäk. К. Кирәк II, Кирәк-ү. Будагов II: 119–120; Räsänen 1969: 256; ДТС: 300–301; Федотов I: 299; ЭСТЯ III: 25–27.

Дерив.: кирәкле, кирәксез; кирәклә-ү, кирәклек; кирәгәй-ү; кирәксен-ү һ.б.