КИМ I, диал. кәм «меньше кого-чего; мало, маловато; ущербный, лишённый достоинств, обычных прав» (к. мәкаль: Килен кеше – ким кеше) ~ башк., добр. kem ~ мар. кäм > кам, чув. кам, удм. кэм id. < гом. төрки кәм, кэм, угыз. гэм id. ~ монг. гэм «зыян, кимсенү», бур. гэм «гаеп, зыян, җинаять» ~ тув. кем id. Кайбер тикшеренүчеләр төрки сүзләр белән монг. сүзләре арасында билгеле мәгънәви аермадан чыгып, аларны аерым-аерым этимологик тамырларга нисбәт итәләр (бу тур. к. ЭСТЯ V: 34–35). Безнеңчә, һәр очракта гэм < кэм < фар. кäм, кам, пәһл. kem, kim, авест. kamna «кимчелек, җитешсезлек; кечкенә, кимрәк» (к. Platts II: 846). К. ш. ук Будагов II: 136, Räsänen 1969: 250; Dobr. II. Ким ~ кәм бик продуктив нигез: кимлек; кимлә-ү (тат. диал. кәмлә-ү ); кимчел, кимчелек ; тат. диал. кимсез «кимчелексез»; башк. (БТДҺ: 143) кимҗә-ү ~ кимйә-ү «йончу», кимеш «кимчелек» (кимү фигыленнән булса кирәк), к. Киме-ү, Кимпер, Кимсе-ү, Кимтек, Кимтер. |