Тэтимол 2015

КИЕР -Ү[кийĕр-], диал. кир-ү «распяливать; напрягать» ~ башк. диал. кир-ү id. < бор. тат. *киир- ? Һәрхәлдә бу сүзнең (ике сузыклы фонетик формада тик тат. телендә генә) гом. төрки эквиваленты кэр-, кäр- > чув. кар- id., к. ш. ук тув. хер- [хэр-], мар. диал. кäр > чув. кар «киеренке, киерелгән, чыйрак эрләнгән (ишелгән)». Гомумән, мар. һәм чув. теләрендә кäр > кар тамырыннан бик күп сүзләр ясалган (Иванов, Тужаров: 77–78; Саваткова: 52; Ашмарин VI: 85–86, 92–93) һәм алар болг. теленнән киләләр. К. Кирәгә, Кирәм, Кырандас. Будагов II: 175; Федотов I: 228; ЭСТЯ III: 23–24 (киер-ү сүзен тат. диал. киер-ү «кидерү» белән бердәй дип бара, ягъни сүзнең тамыры ки- < кe-, имеш).

Дерив.: киерел-ү; киеренке; киерге.



Предыдущая статья            Следующая статья