Тэтимол 2015

КАУДАН[қаºwдан], диал. (ЗДС: 401) каузан, себ. тат. (к. Будагов II: 29) қаудақ «прошлогодняя трава; сухой бурьян для топки, шерсть-линька» и т.п., каутан (ДС I: 81; Тумашева 1992: 124), «оставленная после линьки кожица змеи, перхоть на голове», каудын (Н. Исәнбәт) «покрытый высокой (сухой) травой» > мар., удм. каудан, чув. хавтан «каудан» (чув. халдан «абага; биек үлән») ~ башк. қауҙа, қауҙан, нуг., кр.-тат., ком. қавдан (нуг., каз. ш. ук қавмақ), к.-балк., каз., к.-калп. қаудан «корыган үлән», морд. гавдан, аз. (АДДЛ: 105) ғағдан «коры печән», як. хагдан, халдан «корыган үлән» (халдан < қағалдан < қауғалдан, к. Каугал ) һ.б. (төрки телләрдә күп параллель сүзләр табарга мөмкин) монг. телләреннән, к. яз. монг. хагда, бур. һагда, калм. хагд «коры үлән», халха монг. гаңда- «корып кибү (үлән тур.)», иске монг. гаң-, кор. каŋ- «кибү, кору». Кагда-, кагуан > һагдан > сагдан сүзләре эвенк., эвен сөйләшләрендә «кору, картаю» мәгъ. алганнар. ССТМЯ II: 457; Номинханов: 294. Рус. диал. хагда «каудан» (< монг.) тур. Аникин: 601; Räsänen 1969: 220.

Дерив.: кауданчылык «дошманлык; кызулык». К. түбәндәгене.



Предыдущая статья            Следующая статья