Тэтимол 2015

КАН «кровь» < гом. төрки қан, бор. уйг. қаан, себ. тат. (Старчевский) қаған id., к. ш. ук як. хаан- ~ төркм. гаан ~ чув. йун < йон < *йан < *кйан «кан»; к. ш. ук эвенк. һāң- «канау» (ССТМЯ I: 372). Бик ихтимал, бор. қāң- «канау, яралану» фигыленнән қāңан (яисә қāңгын) «кан» килеп чыккандыр. Будагов II: 26–27; Мухамедова 1973: 112–113; ЭСТЯ V: 251; Федотов I: 486.

Кан сүзеннән күп гом. төрки нигезләр ясалган, к. Кана-у, Кан-у, Канык-у; диал. Кансыра-у, Канчаш-у һ.б.

Кан көн «среда» ~ чув. юнкун, мар. вүргече, удм. вирнунал, морд. М. вяржи, коми. шöрлун – барысы да «кан + көн» структуралы «чәршәмбе» мәгъ. сүзләр (к. Федотов 1962: 247). Идел Болгарында бишкөнлек атнада бу терлек сую көне булган, дип уйлыйлар, чаг. фар. чаһаршамбāи-сурх «кызыл чәршәмбе». Болгардагы бишкөнлек атна системасы хәзәрләрдән алынган булса кирәк, хәзәрләр исә аны сугдлардан (болары бор. фарсылардан) алганнар. Кан көн мәгъ. сүзләр бор. Мисырда да булган.



Предыдущая статья            Следующая статья