КАВЫЗ I[қаºw ы̌з], диал. (ТТДС I: 186, 225; БҺҺ III: 77) қәwез «узел мельничного колеса: погонный ларь – канава, желоб, по которому вода подаётся на колёса, а также шлюз мельничного колеса» > чув. кавăс, кавус, мар. кóвыз, удм. кауз id. < урта төрки хаwыз (> үзб. һовуз һ.б.), төр. havuz id. < гар. х�аwд̣ «ясалма күл, бассейн» (к. ГТРС: 671) сүзеннән, шуннан ук к. Кауза, Хәвез, Хәүзә . К. Егоров 1964: 84.

Рус. кауз, каус, коус, ковуз, хауз «кавыз» тур. Аникин: 274 (автор моны төрек теленнән ди; безнеңчә, төрле вариантлар төрле чыганаклардан, ш. ук тат. теленнән дә, икенче яктан, кайбер тат. һәм чув. вариантлары рус теленнән кире кайткан булырга мөмкин).