Тэтимол 2015

ИРКӘ «неженка; баловник; любимчик; нежный, ласковый; изнеженный» > мар. эрка, удм. эрке id. < гом. кыпч., алт. эркэ, уйг. әркә, хак. иркэ, иргэ, тув. эрге id. (кайбер төрки телләрдә юк) – бор. төрки > монг. эркэ, бор. монг. erke «көч-куәт, ихтыяр, ирек, хокук, хак» (эвенк. эркэ «шәп егет; ирдәм» һ.б. к. ССТМЯ II: 465) сүзенең төрки телләрдәге чагылышы булса кирәк. Чаг. добр. erke (ат) «иректәге, эшләтелмичә йөри торган (ат)», тат. диал. (эчк., ТТДС I: 149) иркәце «иркәче, иркә», ягъни үзенә «ирек, хокук бирелгән зат», чаг. ш. ук эвенк. эркач «иркә» ~ үзб. эргаш «беренче ир бала» >> мар. эргаш «угыл, ир бала». К. Ирек. К. ш. ук бур. эрхэ (> тув. эрге) «хокук; иркә», алт., уйг. диал. эркэ, äркä (Радлов I: 776–777) «артык иркәләү»; бур. эрхэ- «иркәләү» (фигыль); чув. иртен- «шаяру; ирәмсү», иртех «иркә булып китү» (Ашмарин III: 142). К. Бертагаев 1951; 579).



Предыдущая статья            Следующая статья