ИРӘК «стан, ставка главнокомандующего – временная столица», диал. «прибежище; вертеп» (ТТДС I: 151 «ерак» дигәне дөрес түгел, әмма китерелгән мисаллар дөрес) ~ нуг. ийрек «аран», к.-балк. эрек «авылдан читтәге абзар», кр.-тат., төр. erek «кальганың эчке өлеше, кремль», ш. ук (Dobr. II: 281) «максат, җитәсе (ерак) җир» < бор. төрки (ДТС: 177) ergü, erig jer, erig-ornag «хан урнашкан җир, ставка» < бор. төрки er-, är- «барып җитү, барып тукталу» булса кирәк (ДТСдә er яңгырашында сигез сүз булгач, фаразларга урын киң). Чаг. ш. ук фар. irgän < яз. монг. irgen > хәз. монг. иргэн > тув. ирген «гади утрак халык, кытайлар». Дёрфер (Doerfer I: 125–127) буенча, бу сүз irk- «туплау» нигезеннән. ЭСТЯ I: 219, TS 2: 337, 339. К. түбәндәгене.