Тэтимол 2015

АЯЗ-У [аºйаз-] «проясняться (о погоде), стать ведренным» ~ к.-балк. айаз- ~ мар. айар- id. (бүтән телләрдә айар-, айаз-, айас- сүзенең фигыль мәгънәсе теркәлмәгән). Айаз < айар тәңгәллеге (-з < -р) һәм бу нигезнең исем ~ сыйфат ~ фигыль мәгънәләре булу аның борынгылыгын күрсәтә. Айаз сүзенең ай белән багланышы халык этимологиясеннән килергә мөмкин. Һинд-европачылар төрки айаз сүзен морд. айра, айыра, хант. айтра, алт. диал. айтра, айтрак, каз. адра (адра асман сүзендә, Инан: 155) «аяз» < грек. αθήρ «ачык, аяз, сөзген һава; эфир» (шуннан эфир сүзе үзе, рус. вёдро «аяз көн» белән тамырдаш) сүзләре белән баглыйлар. Pokorny: 11; Абаев I: 548; Räsänen 1969: 11; ЭСТЯ I: 102–103; Федотов II: 298.

Дерив.: аязыт-у (аяздыр-у булырга тиеш иде).



Предыдущая статья            Следующая статья