АРЧА «вид можжевельника; сосна» < чыгт., уйг., кырг. арча (> каз., к.-калп. арша) ~ монг. > эвенк. һ.б. арча id. Бер версия буенча, бор. монг. artiča «чиста» сүзеннән, икенче версия буенча (к. Ligeti L. Un vocabulaire sino-ouigour // Acta orientalia Budapest, T. XIX. 1966:130) бор. монг. aγarča сүзеннән. Һәрхәлдә монг. телләреннән кергән һәм арыт- «чистару» фигыленә тоташа. К. ш. ук уйг., як. арчы, алт. диал. арчый «арча; төтәсләгеч агач, төтәсләү» → арчыла-у «арча ярдәмендә төтәсләү (чистарту ырым-йоласы)»: ЭСТЯ I: 182–183; ССТМЯ I: 52. Рус. арца, арса, арча тур. Аникин: 98–99 (шунда ук арытабангы әдәбият). К. Артыш, Арчан.

Дерив.: арчалык. Татарстандагы Арча шәһәренең исеме шуннан бугай.