Тэтимол 2015

АН III«он, тот» (супплетивная основа местоимения ул «тот», без аффиксов не употребляется) – чрезвычайно продуктивная словообразовательная морфема, отсюда: алар < аллар < анлар «они», аның < анның «его», аны < анны «его», аңа, аңар < анга, ангары «ему; тому», аннан < андан «от него; оттого; потом, далее», анда «там, туда» (но аңарда < аңнарыда «у него»), андый < андай < бор. antaγ «такой»; анлык «для того, для этого», ансыз «без того, без этого», аңача < ангача «до этого» һ.б.

Бор. яз. төрки телләрдән килгән анча «шул чаклы», анчак «ул очракта; ләкин» сүзләре тат. сөйләшләрендә еш кына очраса да, әдәби телдә сирәк кулланыла.

Ан бор. руник яз. телдә киң кулланылган (к. ДТС: 43–45); төрки телләр ике төркемгә бүленә: 1) супплетив ан кулланылганнары – бор. төрки (руник), бор. уйг., тат., чув., кар., ком., хак., шор., 2) ан спорадик рәвештә генә очраганнары – калганнары (шул хисаптан башк. теле дә). Ан лы телләр бор. мәҗүси язма тел традициясен дәвам иттерәләр.

Ан сүзе төрки телләргә ир. (сугд.) телләрдән кергән булса кирәк. Фар. һ.б. ан «ул» (рус. он белән тамырдаш). К. ш. ук Ана I, Анчак.



Предыдущая статья            Следующая статья